Gezondheid en gewicht

Gezondheid en gewicht hangen nauw met elkaar samen.
Een gezond lichaam heeft in principe ook een gezond gewicht.
Overgewicht kan in verreweg de meeste gevallen beschouwd worden als een symptoom van een lichaam waarin iets niet goed functioneert.

Dat betekent niet dat je met overgewicht per se altijd ongezond bent.
En ook niet dat je met een ‘normaal gewicht’ per definitie gezond bent.

Met name buikvet is schadelijk
Buikvet is het vetweefsel dat voornamelijk leidt tot gezondheidsschade. Vanuit buikvet worden allerlei hormomen afgegeven. In die zin kun je je vetweefsel min of meer als een orgaan beschouwen, aldus hoogleraar Liesbeth van Rossum.

Iemand die nauwelijks buikvet heeft, maar wel dikke benen of billen en die verder fit is, kán een prima gezondheid hebben.

Daar tegenover staat iemand met een dun postuur die toch veel (onzichtbaar) buikvet heeft. Dat wordt ‘tofi’ genoemd: ‘thin on the outside, fat on the inside’. Ofwel: het buikvet zit verstopt tussen de organen en is dan niet echt zichtbaar aan de buitenkant.

Toch kun je er in het algemeen vooral vanuit gaan, dat je gezondheid niet optimaal is als je overgewicht hebt.

Wat is er dan ongezond?
Je overgewicht hangt samen met een onbalans in de hormonen in je lichaam. Je lichaam houdt van een stabiele situatie – homeostase – en probeert die continu te bewaken. Tegelijkertijd gebeurt er continu van alles waardoor die balans verstoord wordt. Er komt voeding binnen en die wordt verwerkt. Er wordt energie verbruikt, cellen worden afgebroken en andere worden opgebouwd of hersteld.

Hormonen zijn boodschappers die tussen al die processen door proberen om voor stabiliteit te zorgen. Als het niveau van het ene hormoon stijgt in reactie op iets wat er gebeurt, reageert een ander hormoon om te zorgen dat er niet op een ander vlak iets mis gaat.

Op die manier zorgen je hormonen met elkaar voor balans en behouden ze die balans zo goed mogelijk. Die hormoonbalans is essentieel voor een goed functionerend lichaam.
Als er iets mis gaat in die balans, dan zakt het hele systeem in elkaar. Juist doordat al die hormonen ook op elkaar reageren.

Hoe weet je of je een hormonale onbalans hebt?
Er zijn een aantal signalen waaraan je het van buiten kunt zien als je zo’n hormonale onbalans hebt:

• Overgewicht, met name een buikomvang van (voor vrouwen) meer dan 80 cm.
• Fibromen of ‘huidflapjes’ of soms ‘steel-wratjes’ genoemd. Deze zijn vooral bij de binnenkant van je elleboog, oksels, hals en dergelijke te vinden maar kunnen ook op andere plekken voorkomen.
• Donkere pigmentvlekken op de huid, die ‘acanthosis nigricans’ heten. Bij google afbeeldingen kun je tal van voorbeelden vinden.
• Oedeem: als je de huid op je scheen kunt indrukken en er blijft een deukje in staan. Je kunt dit ook vaak zien als sterke sokafdrukken op je been.

Dit zijn belangrijke signalen die kunnen wijzen op metabool syndroom en insulineresistentie. Ga naar de dokter voor nader onderzoek als je deze signalen herkent bij jezelf. Laat dan in elk geval je bloed onderzoeken om uit te vinden of je metabool syndroom hebt.

Het is overigens niet zo dat bij iedereen met metabool syndroom of insuline resistentie deze symptomen zichtbaar zijn.
Je bloedsuikerwaarden zeggen helaas gedurende lange tijd ook niet zo veel, omdat je lichaam heel veel moeite doet om die binnen de normale waarden te houden. Een stijgend risico is op die manier dus gedurende lange tijd niet meetbaar.

Welke risico’s loop je?
Als je hormonen niet meer in balans zijn en dus niet het werk doen dat ze zouden moeten doen, dan loop je een sterk verhoogd risico:
• op diabetes type 2, met alle bijbehorende gevolgen (zoals mogelijke blindheid en amputaties),
• op Alzheimer (tegenwoordig vaak diabetes type 3 genoemd) en
• op hart- en vaatziekten (zoals hoge bloeddruk, vaatwandschade, verkeerde cholesterolwaarden, risico’s op hartinfarcten).

Daarnaast heeft dit ook impact op je weerstand. Die vermindert drastisch naarmate je insulineresistentie ernstiger wordt.

Specifiek bij corona heb je ook nog het probleem dat het virus gemakkelijker in je cellen binnendringt. Diabetes en insulineresistentie verhogen namelijk het aantal ingangen voor dit virus. Dat doen ze niet alleen in je luchtwegen maar ook onder andere in je lever en je hart.

Als het virus eenmaal doorgedrongen is in je lichaam, is het aan je weerstand om het virus te bevechten. Maar je weerstand is in die situatie dus ook minder sterk. Dus de kans op complicaties is groter.

Wat kun je daaraan doen?
Het probleem begint bij insulineresistentie. Dat houdt in dat er een teveel aan insuline in je bloed zit. De logische oplossing is dus om je insuline te verlagen.

Hoe verlaag je je insuline? Dat doe je door de inname van koolhydraten te beperken. Want het zijn voornamelijk koolhydraten (suikers, zetmeel) die zorgen voor een stijging van je insulineniveaus.

Als je minder koolhydraten gaat eten, kun je positieve effecten verwachten op je bloedsuikerniveau, op je insulineniveau, op je triglyceriden en je HDL-waarden.

Het gunstige is dat je bij een koolhydraatarm voedingspatroon in eerste instantie visceraal vet – buikvet dus – laat verdwijnen. Elke kilo buikvet minder zorgt al voor een sterke afname in het risico op diabetes.

Algemene adviezen
Eet zoveel mogelijke natuurlijke producten, onbewerkt door de voedingsindustrie. Dat zijn dus producten zonder verpakking eromheen en zonder uitgebreide ingrediëntenlijsten.

Of simpeler gezegd: groenten, vlees, vis, eieren, noten, pitten en zaden.

Vermijd plantaardige, vloeibare oliën, zoals zonnebloemolie.
Alleen extra vierge olijfolie kun je bij koude toepassingen wel prima gebruiken (als saladedressing bijvoorbeeld).
Kies voor vetten die stevig zijn bij kamertemperatuur, zoals kokosolie, boter, ghee, ossenwit, reuzel.

Wil je een advies dat meer op maat is voor jouw persoonlijke situatie?
Neem dan contact op voor in eerste instantie een gratis verkennend gesprek. Stuur me een mailtje op marjolein@livingyourhappylife.nl of een berichtje via Facebook of Instagram.